Voor een schone oceaan, voeg gewoon oesters toe

Search

Van pittoreske mediterrane eilanden tot de bruisende haven van New York, strategisch geplaatste oesterkolonies ontsmetten de zee met gemak.

Langs de rand van Bastia’s kleurrijke, met zeevruchtenrestaurants omzoomde haven, duikt een in wetsuit geklede duiker onder het oppervlak met een grote zwarte kooi vol oesters in de hand en bevestigt deze voorzichtig aan een onderwaterhaak op de promenade. Een paar seconden later duikt de Franse duiker weer op en neemt een andere kooi om naast de tientallen anderen te passen die al op hun plaats zijn.

“De oesters zijn klaar”, hijgt hij, langzaam terug klauterend terug aan boord van het bootje beladen met touwen, duikuitrusting en lege kooien. “Nu moeten we ze gewoon hun magie laten doen.”

In een omkering van normen, in plaats van deze delicatesse te extraheren om te serveren in de nabijgelegen eetgelegenheden aan het water, deponeert het team van het mariene onderzoeksinstituut Stella Mare van de Universiteit van Corsica de oesters in de zee – en in plaats van de smaakpapillen van hongerige eters te reinigen, worden deze ijverige weekdieren gebruikt om het water op te ruimen.

Oesters filteren van nature water om voedingsstoffen op te nemen en hun schelpen te laten groeien. / Foto credit: Peter Yeung

Het project, dat in september vorig jaar in de Corsicaanse stad Bastia van start ging en zich nu in de tweede van drie fasen bevindt, zal in totaal ongeveer 150.000 jongeren tellen. Ostrea Edulis, algemeen bekend als de Europese platte oester, ingezet om de haven te helpen ontpolderen.

“We wilden zien wat er zou gebeuren als we oesters zouden introduceren, welke vervuiling uit het water zou worden gereinigd en wat er in de schelpen van de oesters zou achterblijven”, zegt Sylvia Agostini, hoofd van het project voor Stella Mare. “Normaal gesproken kun je geen PCB’s behandelen. [an industrial chemical known as polychlorinated biphenyls]. Maar het is bewezen een revolutionaire methode te zijn.”

Agostini’s team testte in eerste instantie de impact van zowel oesters als zeeanemonen op vervuilingsniveaus in de 260.000 kubieke meter grote haven. Maar terwijl de laatsten worstelden om te overleven en er na een jaar weinigen overbleven, overleefde ongeveer 80 procent van de oesters – degenen die niet grotendeels leden onder bootverkeer in plaats van vervuiling – en de waterkwaliteit is al verbeterd. In de haven van Bastia worden gedurende drie jaar maandelijkse controles en driemaandelijkse diepgaande analyses van watermonsters op verontreinigingen uitgevoerd. Overgebleven oesterschelpen worden dan geupcycled als bouwmaterialen zoals dakpannen.

De soort filtert van nature water om voedingsstoffen op te nemen en hun schelpen te laten groeien. Maar wetenschappers hebben ontdekt dat een bijproduct van dit oestergroeiproces is dat schadelijke verontreinigende stoffen zoals fosfor, pesticiden, geneesmiddelen en stikstof uit meststoffen, die moeilijk uit water te verwijderen zijn en tientallen jaren kunnen aanhouden als ze met rust worden gelaten, ook uit de zee worden gewonnen.

Overbevissing, ziekte, vervuiling, slechte waterkwaliteit en baggeren hebben de oceanen de afgelopen eeuw drastisch veranderd, waardoor sommige soorten op de rand van uitsterven zijn komen te staan. Maar voorstanders geloven dat de methode van Stella Mare een goedkope, relatief eenvoudige oplossing zou kunnen zijn om de gezondheid van onze oceanen te verbeteren.

De Corsicaanse stad Bastia. / Foto credit: Peter Yeung

Oesterhabitats zijn cruciaal voor mariene ecosystemen en het is bekend dat de biodiversiteitsniveaus dramatisch toenemen rond riffen, die ook fungeren als barrières tegen stormen en zeegetijden, waardoor erosie en overstromingen worden beperkt, volgens Boze Hancock, senior wetenschapper voor het herstel van mariene habitats bij The Nature Conservancy, een wereldwijde milieuorganisatie.

“De achteruitgang van wereldwijde oesterriffen is enorm”, zegt Hancock. “Oesterhabitats reinigen het water voor zeegras, beïnvloeden de golfdynamiek en verbeteren de bescherming van de kustlijn. Het herstellen ervan heeft de potentie om veel goede dingen te doen.”

Hancock waarschuwt echter dat oesterriffen niet, zoals sommigen hebben gesuggereerd, traditionele afvalwaterverwerkingsfaciliteiten kunnen vervangen. “Deze habitats zijn een deel van de oplossing, niet alles”, legt hij uit. “Je kunt er niet genoeg oesters in doen om te verwerken wat een afvalwaterinstallatie zou doen. We moeten proberen te voorkomen dat deze vervuilende stoffen in de eerste plaats in het water terechtkomen.”

“Elke plaats is iets anders, in verhouding tot de hoeveelheid en verscheidenheid aan verontreinigende stoffen, en we moeten ons daaraan aanpassen,” zegt Agostini. / Foto credit: Peter Yeung

Voor het team van Stella Mare is er weliswaar verbeteringen in de waterkwaliteit doorgevoerd, maar er is ook geen garantie dat het model onmiddellijk repliceerbaar zal zijn in andere delen van de wereld – of zelfs delen van Corsica.

“Elke plaats is iets anders, in verhouding tot de hoeveelheid en verscheidenheid aan verontreinigende stoffen, en we moeten ons daaraan aanpassen”, zegt Agostini, die tests zal uitvoeren op verschillende locaties op Corsica. “Zullen sommige vervuilende stoffen giftig zijn voor de oesters? Het zoutgehalte van het water, temperatuur en pH kunnen ook variëren.”

Niettemin is er optimisme dat het project, dat wordt gefinancierd door de Europese Unie, andere succesvolle inspanningen op het hele continent zal stimuleren. “Het doel is om deze methode te kunnen gebruiken om vervuilde sites op een natuurlijke manier te zuiveren,” voegt ze eraan toe. “Als het werkt, waarom zou je dat dan niet exporteren? Savoir-faire elders?”

Andere soortgelijke restauratie-inspanningen ondersteunen de overtuiging dat het op grote schaal kan worden gerepliceerd. Een project in het Verenigd Koninkrijk vond 95 verschillende soorten die op riffen groeiden nadat oesters waren geïntroduceerd, waaronder Europese paling, die door de IUCN als ernstig bedreigd is geclassificeerd. Het Billion Oyster Project in de haven van New York heeft ondertussen tot doel om tegen 2035 een miljard levende oesters te distribueren – genoeg om de hele haven om de drie dagen te filteren.

“Het kan helpen bij het beschermen en herstellen van kritieke kusthabitats zoals zoutmarsh, mangroven, koraalriffen en zeegras, evenals de gemeenschappen die in deze gebieden leven,” zegt Hancock, die ook professor is aan de URI Graduate School of Oceanography.  “Het potentieel is enorm.”

Dit verhaal is onderdeel van de SoJo Exchange van het Solutions Journalism Network, een non-profitorganisatie die zich toelegt op rigoureuze rapportage over reacties op sociale problemen. Het werd oorspronkelijk gepubliceerd door Redenen om vrolijk te zijn op 6 augustus 2021.