Van het huren van tractoren tot het monitoren van gewassen per satelliet, een hele reeks agri-tech innovaties zijn het afgelopen decennium ontstaan om de lang verwaarloosde kleinschalige boeren in Afrika te dienen
Kleine boeren produceren een derde van het voedsel in de wereld
— De wereldwijde voedselproductie moet tegen 2050 met bijna 60% groeien
— Meer dan 400 agri-tech oplossingen in Afrika ten zuiden van de Sahara
Tot een jaar geleden zou pamela Auma een hele maand nodig hebben om het land op haar boerderij in het westen van Kenia klaar te maken voor het planten voorafgaand aan het regenseizoen.
Met schoffel in de hand bracht de moeder van zeven haar dagen door met het opgraven van het perceel van één hectare (0,4 hectare) – ongeveer zo groot als een voetbalveld – en bad dat ze op tijd klaar zou zijn om haar maïs- en bonengewassen te zaaien voordat de regen arriveerde.
Tegenwoordig kost dezelfde baan haar minder dan twee uur, met behulp van een tractor die ze heeft ingehuurd via Hello Tractor, een in Kenia gevestigde smartphone-app die kleinschalige boeren verbindt met nabijgelegen tractoreigenaren.
“De tractor is veel beter dan het met de hand te doen. Het geeft een kwaliteitsklus en werkt heel snel”, zegt Auma (52) telefonisch vanaf haar boerderij in de buurt van de stad Kisumu.
“Vroeger was het moeilijk om een tractor te huren en was het erg duur. Nu kan de boekingsagent snel een tractoreigenaar bij mij in de buurt vinden met behulp van zijn telefoon.”
In heel Afrika maakt een groeiend aantal kleine boeren gebruik van digitale technologieën om toegang te krijgen tot informatie, diensten en producten om de efficiëntie te verbeteren, de gewasopbrengsten te verhogen en de inkomens te verhogen.
Van Nigeria tot Ghana tot Kenia, een hele reeks innovaties in landbouwtechnologie – of agri-tech – zijn de afgelopen tien jaar ontstaan om kleine boeren te dienen, die lang zijn verwaarloosd, maar cruciaal zijn voor de voedselzekerheid van het continent.
Deze variëren van sms-weerwaarschuwingen en mobiele apps met krediet, zaden en machines tot meer geavanceerde oplossingen zoals precisielandbouw, die satelliet-, dronebeelden en bodemsensoren gebruikt om realtime gegevens over de gezondheid van gewassen te leveren.
Aloysius Uche Ordu, directeur van het Africa Growth Initiative bij de Brookings Institution, een denktank in Washington, zei dat deze digitalisering van de landbouw het potentieel heeft om de sector te transformeren.
“Afrika is de graanschuur van de wereld – of zou dat moeten zijn. Het heeft uitgestrekte landbouwgrond, verbouwt een grote verscheidenheid aan gewassen en heeft een enorm irrigatiepotentieel met zeven grote rivieren,” zei Ordu.
“Toch importeerde Afrika in 2019 voor 43 miljard dollar aan etenswaren. Digitale technologieën … de traditionele inefficiënties van de kleinschalige voedselproductie elimineren en helpen de opbrengstkloof te dichten.”
Haast je om de wereld te voeden
Meer dan 80% van de 600 miljoen boerenhuishoudens in de wereld zijn kleine boeren die minder dan twee hectare land bezitten, zegt de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO).
Deze kleine telers nemen wereldwijd 12% van het bouwland in beslag en produceren meer dan een derde van het voedsel in de wereld.
Maar kleine boeren in de hele regio worden geconfronteerd met een overvloed aan uitdagingen.
Werk op de boerderij is arbeidsintensief en tijdrovend. De meeste boeren hebben te maken met een beperkt marktbereik, hebben weinig informatie om hun productie te verbeteren en hebben geen toegang tot krediet of verzekering om hen te helpen hoogwaardige landbouwdiensten en -inputs zoals zaden, meststoffen en machines te bemachtigen.
Bovendien raakt het steeds grilligere weer dat wordt toegeschreven aan klimaatverandering de gewasopbrengsten en covid-19-lockdowns hebben hun vermogen om toegang te krijgen tot voorraden en hun producten te verkopen, verstikt.
Maar terwijl veel boeren moeite hebben om genoeg te groeien om in hun levensonderhoud te voorzien, heeft de wereld snel meer voedsel nodig.
Het World Resources Institute voorspelt dat de wereldbevolking in 2050 bijna 10 miljard zal bereiken, en om dat aantal mensen te voeden, zal de voedselproductie met bijna 60% moeten groeien.
‘Uber voor tractoren’
Digitale technologieën zijn de sleutel om ervoor te zorgen dat de wereld genoeg te eten heeft, zeggen agri-tech innovators.
Profiterend van Afrika’s snelgroeiende netwerk van mobiele telefoongebruikers, zijn er nu meer dan 400 digitale landbouwoplossingen in gebruik in Afrika ten zuiden van de Sahara, volgens een rapport uit 2020 van de wereldwijde lobby van de telecomindustrie GSMA.
Hallo Tracteur, de app die Auma gebruikt om te helpen met haar werk op de boerderij, is actief in 13 landen, waaronder Nigeria, Kenia en Tanzania en wordt vaak omschreven als een “Uber voor tractoren”.
Met de app kunnen tractorbezitters hun machines verhuren aan kleine boeren in hun omgeving en kunnen boeren samenkomen om een voertuig te huren tegen betaalbare tarieven.
De tractoren zijn uitgerust met GPS-apparaten, zodat eigenaren hun locatie en activiteit kunnen volgen.
“Mechanisatie is zo belangrijk om een productieve boer te zijn. Maar kleine boeren hebben arbeids- en tijdsbeperkingen waarbij ze een zeer kort venster hebben om te planten en als ze niet op tijd planten, verliezen ze opbrengst,” zei Jehiel Oliver, CEO van Hello Tractor.
“Dus deze technologie is een manier om deze dure apparatuur bij boeren te krijgen.”
Sinds de lancering in 2014 heeft het bedrijf ongeveer een half miljoen boeren bediend, zei Oliver, eraan toevoegend dat 55% van de klanten van de app voor het eerst een tractor gebruikte.
Er zijn ook apps, zoals DigiFarm in Kenia, die fungeren als one-stop-shops waarmee boeren tussenpersonen kunnen omzeilen om toegang te krijgen tot goedkoop zaad en meststoffen, leningen en verzekeringsmaatschappijen en bulkinkopers.
In Ghana biedt Farmerline – een spraakdiensten- en sms-platform – landbouwadvies, weersvoorspellingen, marktprijzen en financiële tips aan ongeveer 1 miljoen kleine telers.
Moses Dery Sekyere, 41, die bonen, maïs en gierst verbouwt op een boerderij van 10 hectare in de regio Ashani in het zuiden van Ghana, zei dat hij zich in september bij Farmerline had geabonneerd.
“De informatie die met mij is gedeeld over oogsttechnieken en opslag na de oogst is echt nuttig voor me geweest dit plantseizoen,” zei hij in gemailde opmerkingen.
“Nu weet ik hoe ik beter met mijn producten kan omgaan nadat ik ze heb geoogst.”
PlantVillage Nuru-app kan een zieke plant scannen en advies geven over hoe deze te behandelen, terwijl meer hi-tech oplossingen zoals de Nigeriaanse start-up Zenvus sensoren gebruiken om bodemgegevens zoals temperatuur en voedingsstoffen te analyseren, zodat boeren weten welke meststof ze moeten toepassen en wanneer ze moeten irrigeren.
Digitale kloof
Korie Betty Maru, oprichter van Digital Farmers Kenya, een Facebook-groep met meer dan 436.000 leden die advies en landbouwtechnologieën deelt, zei dat kleinschalige boeren graag technologie en moderne manieren van landbouw willen adopteren.
“Of het nu gaat om het vinden van nieuwe kopers voor hun producten, het inwinnen van advies van agronomen over het bestrijden van plagen, of het uitproberen van efficiëntere producten zoals zonnepompen voor irrigatie,” zei ze.
Maar ondanks hun overvloed hebben veel digitale oplossingen moeite om op te schalen en slagen ze er niet in om het leven van boeren te verbeteren, hebben onderzoekers ontdekt.
Uit een onderzoek van het in Nederland gevestigde Technical Centre for Agricultural and Rural Co-operation (CTA) blijkt dat meer dan 33 miljoen kleine boeren in Afrika zich hebben geregistreerd voor een vorm van digitale dienstverlening, maar minder dan een derde gebruikt ze genoeg om de volledige voordelen te voelen.
Internettoegang is ook nog steeds buiten bereik voor de meeste kleine telers in Afrika ten zuiden van de Sahara, waar de penetratiegraad ongeveer 26% is, zegt de GSMA.
En vrouwelijke boeren worden buitengesloten vanwege de digitale kloof – de GSMA meldt dat vrouwen in Afrika ten zuiden van de Sahara 13% minder kans hebben dan mannen om een mobiele telefoon te bezitten.
In een regio waar 40-50% van de kleine boeren vrouw is, is slechts een kwart geregistreerde gebruikers van digitale diensten, volgens de CTA.
Onderzoekers zeggen dat er grote investeringen moeten worden gedaan in het bouwen van informatie- en communicatietechnologie (ICT) -infrastructuur en het verbeteren van digitale geletterdheid in plattelandsgebieden.
Elias Nure, die aan het hoofd staat van het digital climate-smart agriculture team van het AgriFin-initiatief van de liefdadigheidsinstelling Mercy Corps, dat gespecialiseerde digitale oplossingen biedt aan boeren, zei dat een van de grootste uitdagingen het aanpassen van deze tools is.
“Sommige van deze oplossingen zijn ongelooflijk, zoals precisielandbouwtools, remote sensing tools, blockchain tools en kunstmatige intelligentie”, zegt Nure.
“Maar veel van hen zijn niet ontwikkeld voor Afrikaanse boeren en zijn misschien niet 100% op maat gemaakt voor kleine boeren.”
Verslag door Nita Bhalla, Redactie door Jumana Farouky. Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door de Thomson Reuters Foundation, de liefdadigheidstak van Thomson Reuters, die het leven behandelt van mensen over de hele wereld die worstelen om vrij of eerlijk te leven. Bezoeken news.trust.org
