Een nieuw plan genaamd het Amazon Sacred Headwaters-initiatief stelt de bescherming voor van 80% van de Amazone in Peru en Ecuador tegen 2025, bestaande uit 35 miljoen hectare (86 miljoen hectare) regenwoud.
De inheemse organisaties in het Amazonegebied die het plan leiden, hebben tot doel het door inheemsen geleide bosbeheer en landbezit te centreren om endemische soorten te beschermen en ongeveer 2 miljard ton broeikasgasemissies in de atmosfeer te voorkomen.
Het voorstel heeft positieve reacties ontvangen van Ecuadoraanse en Peruaanse overheidsfunctionarissen, maar wordt geconfronteerd met een struikelblok in het feit dat beide landen sterk afhankelijk zijn van winningsindustrieën die actief zijn in de Amazone om buitenlandse schulden af te betalen.
Toezeggingen en oplossingen voorgesteld door wereldleiders om de klimaat- en biodiversiteitscrisis aan te pakken op de klimaattop van de Verenigde Naties, COP26 en biodiversiteitsconferentie COP15, zullen niet genoeg zijn, volgens sommige inheemse leiders in Peru en Ecuador.
Een specifiek voorstel dat een doelwit is geweest van kritiek van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen (IPLCs) is een doel binnen het ontwerp van het wereldwijde biodiversiteitskader van de VN voor de periode na 2020, het 30 bij 30-initiatief.
Het initiatief heeft tot doel om tegen 2030 30% van het land en de oceaan van de aarde te behouden door middel van beschermde gebieden in de hoop een levensader te bieden aan worstelende bedreigde soorten en bosbedekking te behouden om klimaatdoelen te bereiken. Van bossen wordt gedacht dat ze een derde van de wereldwijde CO2-uitstoot per jaar absorberen.
Sommige leiders en academici hebben kritiek geuit op het voorstel om meer beschermde gebieden te creëren, omdat deze traditioneel hebben geleid tot de verplaatsing van IPLCs uit hun voorouderlijke gebieden binnen biodiversiteitshotspots.
Volgens een analyse werden tussen 1990 en 2014 in 15 landen 250.000 personen ontheemd voor het creëren van beschermde gebieden.
Maar voor inheemse organisaties in Peru en Ecuador is de belangrijkste kritiek op het doel om 30% van land en oceaan te beschermen dat het gewoon niet genoeg is om de klimaatcrisis effectief af te wenden. Voor deze groepen is het grootste deel van de Amazone binnen deze twee landen de moeite waard om te beschermen.
“Een van de belangrijkste punten die we moeten benadrukken, is dat regeringen overwegen om slechts 30% van het gebied dat 35 miljoen hectare omvat, te beschermen. [86 million acres] van land tegen 2030,” vertelde een woordvoerder van inheemse leiders in het Amazonegebied op COP26 aan Mongabay in een e-mail. “Wat [we] wil de bescherming van minstens 80% bereiken in 2025.”
Een alliantie van inheemse en niet-gouvernementele organisaties stelt een bioregionaal plan voor, aangeduid als de Amazone Heilige Bovenloop, om te fungeren als een model voor toekomstige instandhoudingsinspanningen.
Bestaande uit de Inheemse Federaties van de Amazone COICA, AIDESEP en ORPIO, en een partnerschap met de Pachamama Alliance en Rainforest Foundation US, heeft het initiatief tot doel 80% van 35 miljoen hectare land permanent te beschermen.
Dit omvat ongeveer 33 miljoen hectare (82 miljoen hectare) tropische regenwouden in de buurt van de stroomgebieden van de Napo, Pastaza en Marañon van Ecuador en Peru die 3,8 miljard ton koolstof bevatten. Het doel is om de zone verboden terrein te verklaren voor winningsindustrieën.
De logistiek van het plan
De alliantie, die vorige maand op cop26 werd gepresenteerd, verwacht zo’n 2 miljard ton broeikasgasemissies in de atmosfeer te voorkomen door ontbossing, mijnbouw en olie- en gaswinning te stoppen.
Het plan is gericht op het centreren van inheemse land- en hulpbronnenrechten, op basis van het feit dat inheems bosbeheer een van de meest effectieve strategieën is om ontbossing te voorkomen en aanzienlijke broeikasgasemissies te voorkomen.
Om de Heilige Bovenloop te beschermen, zeggen inheemse leiders dat ze hopen de onderhandelingen over landtitels bestaande uit meer dan 8,9 miljoen hectare (22 miljoen hectare) inheemse gebieden af te ronden, terwijl de lokale autonomie over die gebieden wordt versterkt.
De regio is de thuisbasis van meer dan 30 inheemse nationaliteiten, bestaande uit meer dan 600.000 mensen. Om deze land- en grondstoffenrechten veilig te stellen, is de organisatie ook van plan om wereldwijde financiering en interesse in het initiatief aan te trekken.
Het herstel van meer dan 8,7 miljoen hectare (21,4 miljoen hectare) bos dat nodig is om bedreigde soorten te beschermen en de connectiviteit van het Andes-Amazone-ecosysteem te behoudentem zal ook bijdragen aan de algemene doelen.
De Sacred Headwaters-regio bevat het meest biologisch diverse ecosysteem op de planeet en speelt een cruciale rol bij het genereren van regenval en het handhaven van de hydrologische cyclus voor Amerika.
In de regio zijn verschillende ernstig bedreigde soorten te vinden, waaronder de Rio Mayo titi (Callicebus oenanthe) en de Ecuadoraanse witfrontkapucijner (Cebus aequatorialis |), beide apen nergens anders op aarde te vinden.
Het bioregionale plan is niet beperkt tot de bescherming van bossen, maar stelt ook een mogelijke overgang voor van het huidige extractieve economische model op basis van olie-exploitatie, houtkap en mijnbouw, naar een ecologisch model gericht op duurzaam ondernemerschap, gemeenschapstoerisme en inheemse concepten van welzijn (Buen Vivir).
De alliantie wil dit bereiken door overeenkomsten te sluiten tussen staten, bedrijven en inheemse en maatschappelijke organisaties om ervoor te zorgen dat er geen activiteiten met betrekking tot de winningsindustrieën in het gebied plaatsvinden.
Het succes van het plan is echter afhankelijk van de steun van de Ecuadoraanse en Peruaanse regeringen.
“We willen een samenwerkingsrelatie met de overheid”, vertelde Uyunkar Domingo Peas Nampichkai, coördinator van het Amazon Scared Headwaters-initiatief, mongabay in een e-mail. “Maar wel eentje met autonomie.”
Bij de presentatie van het bioregionale plan in augustus en oktober spraken vertegenwoordigers van beide regeringen hun steun uit voor het initiatief en beloofden ze het plan op internationaal niveau onder de aandacht te brengen.
De Peruaanse minister van Economie en Financiën, Pedro Francke, vertelde de alliantie dat hij vastbesloten was om te helpen bij het zoeken naar financiering.
“Ik denk dat het heel belangrijk is dat we terugkeren naar het idee van Buen Vivir. [and] van de autonomie van inheemse volkeren,” zei Francke. “Het ministerie van Economie en Financiën kan ondersteunen en zoeken naar de middelen. [and] processen.”
Ecuador’s minister van Milieu, Water en Ecologische Transitie, Gustavo Manrique, zei dat “het initiatief het middelpunt zal zijn” van het werk van zijn ministerie wanneer het details van het Sacred Headwaters-plan krijgt gepresenteerd.
Winningsindustrieën en buitenlandse schulden vormen een uitdaging
Ondanks de positieve reacties van de Ecuadoraanse en Peruaanse regeringsfunctionarissen op het initiatief op COP26, hebben ze de alliantie verteld dat de kwestie van het terugbetalen van buitenlandse schulden een uitdaging vormt.
Momenteel zijn beide landen sterk afhankelijk van inkomsten uit hun respectieve winningsindustrieën, die ook binnen de Amazone opereren, om hun schulden af te betalen.
“[Government representatives] hebben publiekelijk verklaard dat ze hand in hand gaan werken met inheemse gemeenschappen. Dus het antwoord was positief,” zei Nampichkai. “Maar internationale schuld is een probleem – het is pure vernietiging. Ze zitten op die manier gevangen.”
In Ecuador is de oliewinning een van de belangrijkste bronnen van inkomsten van het land voor de terugbetaling van buitenlandse schulden.
Volgens een rapport van de Wereldbank bedraagt de buitenlandse schuld van Ecuador vanaf 2020 $ 58,5 miljard, of meer dan de helft van de omvang van de economie.
De olieactiviteit in zowel Ecuador als Peru begon tientallen jaren geleden en veroorzaakte een reeks milieuschade en effecten op IPLC-gebieden.
De Amerikaanse oliegigant Chevron en zijn dochteronderneming Texaco worden in verband gebracht met de grootste olieramp in de geschiedenis van Ecuador.
Bijgenaamd de “Amazone Tsjernobyl”, werd meer dan 16 miljard gallon (73 miljard liter) giftig afval geloosd en ongeveer 1.000 giftige afvalputten verlaten, met bewijs van hoge vervuilingsniveaus in bodems en water in de Ecuadoraanse Amazone.
Volgens gezondheidsevaluaties zijn IPLC-personen overleden aan kanker en oliegerelateerde ziekten in de getroffen gebieden.
“Voedselgewassen zullen hier niet groeien”, zei Servio Curipoma, een boer in de provincie Orellana in Ecuador, in een onafhankelijk rapport over de wereldwijde milieu-impact van Chevron. “Planten sterven, dieren worden ziek en mensen worden ziek.”
De meeste olievelden in de regio bevinden zich in het noordoostelijke deel van de Heilige Bovenloop, met pijpleidingen binnen de Siona-, Cuyabeno-Imuya- en Kichwa-gemeenschappen. Deze gebieden zijn vrijgemaakt om de ontwikkeling te vergemakkelijken.
In Peru is de olieproductie echter sinds 2007 aan het dalen, met af en toe lekkages in verband met de Noord-Peruaanse Amazone-pijpleiding.
Een van de belangrijkste inkomstenbronnen van het land om $ 37,6 miljard terug te betalen van de buitenlandse schuld is mijnbouw, ook voor koper en goud.
De alliantie van inheemse organisaties zei dat een mogelijke oplossing voor de uitdaging om 80% van het Amazone-regenwoud van beide landen te beschermen, is in de vorm van schuldverlichting door internationale financiële instellingen en geïndustrialiseerde landen.
Dit moet ruimte maken voor instandhoudingsinspanningen in de regio. Om de klimaatverandering aan te pakken, zeiden de inheemse leiders, is het absoluut noodzakelijk dat belanghebbenden over de hele wereld op een gesynchroniseerde manier samenwerken.
“Als we geen wereldwijde eenheid hebben, zullen we falen,” zei Nampichkai. “We winnen of verliezen allemaal.”
Volgens het bioregionale plan zal de transitie voor geen van beide landen leiden tot een groot omzetverlies.
Een rapport van de High Ambition Coalition (HAC) zegt dat als het 30 bij 30-initiatief wordt geïmplementeerd, de economische output van ecotoerisme groter zou zijn dan wanneer dat niet het geval was. Dit is gebaseerd op een brede economische analyse gericht op bossen en mangroven.
“Alleen al voor die biomen had de doelstelling van 30% een vermeden verlieswaarde van $ 170 – $ 534 miljard per jaar tegen 2050,” zegt het rapport, “grotendeels als gevolg van het voorkomen van overstromingen, klimaatverandering, bodemverlies en schade aan stormvloeden aan de kust die optreden wanneer natuurlijke vegetatie wordt verwijderd.”
De financiering is echter nog steeds een probleem. Inheemse leiders zijn nu van plan om een regionaal ecologisch economisch plan te voltooien, oplossingen voor instandhoudingsfinanciering te ontwikkelen en een sterke regionale alliantie van belangrijke belanghebbenden te vormen om het succes van het Sacred Headwaters-initiatief te garanderen.
“We willen dat dit een model is op internationaal niveau,” zei Nampichkai. “Begin in Ecuador en Peru en repliceer het vervolgens internationaal. Als het geld er toch komt, willen we actie ondernemen. Met ons plan hebben we de routekaart al.”
→ Lees meer verhalen over inheemse leiders en activisten
→ Inheemse activisten om te weten en te volgen
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door Mongabay op 3 december 2021 – en werd ter beschikking gesteld aan Good Good Good.
