Begin december vorig jaar kreeg een 71-jarige man in Zweden een vroeg kerstcadeau: een nieuwe kans op leven, bezorgd via een drone.
Tijdens het sneeuwschuiven voor zijn huis in Trollhättan, zo’n 75 kilometer ten noorden van Göteborg, kreeg hij een hartstilstand. Een voorbijganger, Mustafa Ali, zag hem instorten en belde de hulpdiensten.
Na drie minuten, voordat de hulpverleners ter plaatse kwamen, arriveerde een drone en zweefde over de oprit: “Eerst dacht ik, er is hier iemand aan het filmen,” vertelde Ali aan Euronieuws, “maar iemand van de alarmcentrale zei: ‘Hier is je defibrillator, dus pak hem gewoon op.’ Oké!”
De drone lierde een geautomatiseerde externe defibrillator (AED) naar beneden, met duidelijke instructies over waar de gele pads aan het lichaam van de patiënt moesten worden bevestigd. De snelle redding redde het leven van de patiënt.
Zweden is het eerste land ter wereld dat in 2020 drones begon uit te rusten met AED’s. In de Trollhättan-noodsituatie waren de hulpverleners er binnen vijf minuten, maar de drone was er in drie.
Wat klinkt als slechts een klein verschil, kan de grens tussen leven en dood markeren.
Sommige artsen gebruiken het populaire gezegde “Tijd is brein”, omdat met elke minuut die verstrijkt na een hartstilstand, de overlevingskans van een patiënt met 10 procent afneemt en hersenfuncties onomkeerbaar kunnen worden beschadigd.
“275.000 Europeanen en ongeveer 350.000 Amerikanen krijgen elk jaar een hartstilstand”, zegt Magnus Hallberg, een ontwikkelaar bij het dronebedrijf Everdrone. “Slechts tien procent overleeft.” Te vaak weten omstanders niet hoe ze eerste hulp moeten verlenen en zijn defibrillatoren zelden bij de hand.
Na twee jaar blijkt uit het Zweedse pilotonderzoek dat 95 procent van de drones veilig en snel aankomt. Ambulances kunnen vast komen te zitten in files die drones hemelsbreed gewoon doorkruisen.
Het hielp dat Ali een arts is die op weg was naar het ziekenhuis en niet aarzelde om meteen eerste hulp te verlenen, maar ook mensen zonder medische achtergrond kunnen nauwelijks een fout maken.
Zodra de AED aan de patiënt is bevestigd, detecteert deze automatisch het hartritme van de patiënt en zal deze alleen schokken veroorzaken wanneer het een hartstilstand vaststelt.
“Je hoeft als omstander niets anders te doen dan de AED te bevestigen”, legt Hallberg uit.
Wat het Zweedse voorbeeld opmerkelijk maakt, is dat de drones onmiddellijk op pad worden gestuurd, zodra een noodsituatie als een hartstilstand wordt geclassificeerd.
“De drone is binnen 60 seconden in de lucht”, weet Hallberg. “Gemiddeld duurt het tien tot elf minuten voordat de ambulance arriveert.” Everdrone coördineert het project met het Center for Resuscitation Science van het Karolinska Institutet (de grootste medische universiteit van Zweden) en het nationale Zweedse noodcentrum SOS Alarm.
Wanneer het centrum een oproep ontvangt die voldoet aan de criteria voor een hartstilstand, zal de operator de beller instrueren over het verlenen van eerste hulp, terwijl hij tegelijkertijd een ambulance en een drone op hun weg stuurt.
Voor het proefproject bestreken de AED-drones een straal van zes kilometer met 200.000 inwoners, maar Everdrone staat op het punt uit te breiden naar meer regio’s en andere landen. “De kosten van een drone zijn een fractie van de kosten van een ambulance,” zegt Hallberg.
De drone zelf kost tussen de $10.000 en $20.000. De dronehangar, skybase genaamd, voegt $ 40.000 tot $ 60.000 toe aan de kosten, maar eenmaal gebouwd, kan het vele jaren worden gebruikt.
Hoewel de drones autonoom vliegen, is er nog steeds een piloot in commando die toezicht houdt op de operatie om veiligheidsredenen en om toestemming te krijgen van de luchtverkeersleiding.
“De werkelijke operatie komt neer op $ 40 tot $ 60 per uur”, berekent Hallberg. “Dat is te ondersteunen.”
De drones zijn moeilijk te verslaan wanneer snelheid van essentieel belang is, zoals na een hartstilstand of een slangenbeet, of in afgelegen en medisch onderbediende gemeenschappen waar patiënten lange transporten naar klinieken en apotheken moeten ondergaan.
Als gevolg hiervan stappen velen aan boord. Google heeft een dronesysteem voor medische leveringen gepatenteerd dat AED’s bevat. Gesteund door Google Ventures en Microsoft mede-oprichter Paul Allen, heeft het Amerikaanse bedrijf Zipline zijn medische leveringen op andere continenten uitgeprobeerd, bijvoorbeeld in Ghana en Rwanda, en is van plan uit te breiden naar het transport van bloed, antibiotica, voorgeschreven medicatie, eend vaccins in landelijke gebieden in Maryland, Nevada, North Carolina, Utah en de staat Washington. De Navajo Nation in Arizona heeft zojuist zijn eerste medische levering ontvangen van een andere drone-ontwikkelaar, ZappCare, om medicatielevering in moeilijk bereikbare gebieden te beveiligen.
Mark Atlan, de oprichter en CEO van ZappCare, is lid van de Apache Nation en stelde een team van mede-indianen samen om medische zorg te garanderen in moeilijk bereikbare gebieden genaamd Mission Healing Eagle Feather.
“Vooral tijdens de barre wintermaanden zullen we geneesmiddelen, medicijnen zoals insuline, hypertensiemedicatie leveren aan personen die niet uit hun oprit kunnen komen of zich in superlandelijke gebieden bevinden,” zegt Atlan. “Misschien noodpakketten, misschien voedsel, misschien wat water.”
De beweging groeit over de hele wereld. Het Duitse bedrijf Wingcopter ontving onlangs een order van $ 16 miljoen om drones te leveren voor medische benodigdheden in afgelegen gebieden van de VS.
Terwijl de Everdrone-drones specifiek zijn ontworpen om AED’s te leveren aan gebieden die worden bediend door deelnemende ziekenhuizen, kunnen Wingcopter’s tot 110 kilometer reizen, met een snelheid van 100 kilometer per uur. Ze worden in Afrika bijvoorbeeld al gebruikt om medicijnen af te leveren en bloed te leveren in Malawi.
Wingcopter-drones zijn ook gebruikt om coronavirusvaccins en maskers voor Covid-19-preventie te leveren in afgelegen gebieden, zoals tijdens een UNICEF-initiatief op de eilandstaat Vanuatu in de Stille Zuidzee.
Drones zijn geen nieuwe technologie in de openbare veiligheid. Brandweerkorpsen, politiebureaus en bedrijven gebruiken routinematig drones, bijvoorbeeld om risicogebieden in search-and-rescue te bewaken of om hoogspanningslijnen te controleren.
Afwegen tegen voordelen van snelheid, kosten en verminderde emissies zijn echter enkele aanzienlijke nadelen. Sommige gebieden zijn niet geschikt voor drones.
Smalle steegjes, drukte of hoogspanningslijnen kunnen bijvoorbeeld landingen verbieden. (Om mogelijke ongelukken te minimaliseren, landt het onbemande vliegtuig van Everdrone niet, maar liert het de AED naar beneden.) Dure medicijnen of apparaten kunnen ondanks de GPS verloren gaan. En veel drones kunnen niet vliegen in sterke wind of regen, hoewel hun ontwerp blijft verbeteren.
“Snelheid is alles”, wordt Timothy Amukele, een patholoog in het Johns Hopkins Hospital in Baltimore, geciteerd op de website Drones in Healthcare na het afronden van een proof-of-concept-studie om bloedmonsters via een drone af te leveren. “Als het daar lang blijft zitten, begint het exemplaar op een gegeven moment achteruit te gaan. Het is niet meer zo handig.”
Daarnaast is er een reden waarom veel dronebedrijven eerst buiten de VS actief zijn geweest: de VS heeft sommige regels versoepeld, maar bureaucratische hindernissen blijven bestaan.
Dronepiloten hebben bijvoorbeeld geen training meer nodig voor luchtvaartpiloten, maar in tegenstelling tot de Zweden vereisen de huidige droneprojecten in de VS visueel toezicht.
Nu al belemmeren niet-toegestane drones regelmatig brandweerploegen en helikopters in noodsituaties.
Toch zijn de meeste experts van mening dat het slechts een kwestie van tijd is totdat drones standaard worden in de medische zorg.
“Mensen beginnen zich te realiseren dat drones voorgoed kunnen worden gebruikt,” zegt Amukele.
“In de Verenigde Staten worden ze al gebruikt voor landbouw en het maken van films, maar waar ze niet voor zijn gebruikt, is gezondheidszorg. De zorg is de sector waar we deze capaciteit nodig hebben.
Dit verhaal is onderdeel van de SoJo Exchange van de Oplossingen Journalistiek Netwerk, een non-profitorganisatie die zich toelegt op rigoureuze rapportage over reacties op sociale problemen. Het werd oorspronkelijk gepubliceerd door Redenen om vrolijk te zijn.
