Werknemers in afrika’s eerste volledig vrouwelijke mijn zeggen dat hun baan hen een nieuwe start en financiële onafhankelijkheid heeft gegeven
— De mijn zegt dat het de eerste in Afrika is met een volledig vrouwelijke staf
— Deze banen bieden een levenslijn voor plattelandsvrouwen die aan geweld ontsnappen
— Het project heeft ook tot doel vrouwen in de mijnbouw te verdedigen.
Op het eerste gezicht ziet de Zimbaqua-mijn in Zimbabwe er normaal uit: een reeks ondiepe kraters bezaaid met arbeiders in overalls en helmen die zwoegen om de schatten eronder op te graven.
Maar een nadere blik onthult iets ongewoons. In een industrie die wordt gedomineerd door mannen, is iedereen die werkt aan het opgraven van gewaardeerde aquamarijn edelstenen uit de gele grond een vrouw.
“Ik hoef de vader van mijn kinderen niet langer lastig te vallen, omdat ik schoolgeld betaal voor de twee van mijn kinderen die op de basisschool zitten”, zegt Shupi Kabudura (33), die mijnwerker werd nadat ze met haar drie kinderen een mishandelende echtgenoot was ontvlucht.
“Ik koop ook benodigdheden zoals kleding en eten.”
Kabudura is een van de ongeveer 25 vrouwen in dienst van Zimbaqua, dat zichzelf afficheert als het eerste mijnbouwbedrijf in Afrika dat volledig door vrouwen wordt bemand.
Velen smeden een nieuw leven met elkaars steun nadat ze zijn ontsnapt aan misbruik zoals verkrachting, huiselijk geweld of gedwongen huwelijken.
Ongeveer een op de vijf Zimbabwaanse vrouwen zei dat ze het voorgaande jaar geweld van hun partner hadden geleden, vond een officiële enquête uit 2015 en kindhuwelijken blijven wijdverbreid ondanks het feit dat ze in 2016 door het Constitutionele Hof zijn verboden.
Vrouwen op het platteland worden vaak gedwongen om in gewelddadige huwelijken te blijven omdat ze financieel afhankelijk zijn van hun echtgenoten, zei Rumbidzai Gwinji, een mijnmanager in Zimbaqua, dat zich in het landbouwgebied van Karoi in het noorden van Zimbabwe bevindt.
“Dit project is een oplossing geworden voor vrouwen in dergelijke situaties,” zei ze.
“Het heeft hen keuze gegeven over het milieu en de levensstijl die ze niet alleen voor zichzelf, maar ook voor hun kinderen willen.”
In de minderheid en misbruikt
Zimbaqua werd in 2019 geopend door Iver Rosenkrantz, een Deense edelsteenexpert die al meer dan 15 jaar in Afrika woont, en de Zimbabwaan Patrick Tendayi Zindoga.
“Dit (bedrijf) kwam nadat het zich realiseerde dat vrouwen niet dezelfde kansen krijgen als mannen, vooral in de mijnbouwsector,” zei Gwinji.
Zimbaqua’s werknemers graven naar de rijke afzettingen aquamarijn van de mijn, een lichtblauw tot lichtgroen juweeltje dat zeer wordt gewaardeerd door sieradenontwerpers en verzamelaars over de hele wereld.
Het is hard werken. De vrouwen gebruiken hamers om rotsen op te breken en de aquamarijn te onthullen, die gemakkelijk zichtbaar is vanwege de heldere kleur die uit de omringende steen schijnt.
In ruil daarvoor krijgen ze een fatsoenlijk salaris gelijk aan ongeveer $ 295 per maand.
Maar het zijn uitschieters in een industrie die overwegend door mannen wordt bemand.
Vrouwen vormen ongeveer 10% van de ambachtelijke en kleinschalige mijnwerkers van het land, vond een rapport uit 2016 van het Pact Institute, een in Washington DC gevestigde non-profitorganisatie voor ontwikkeling.
De mijnbouwindustrie van buurland Zuid-Afrika heeft een vergelijkbare genderongelijkheid, hoewel het aantal vrouwen in de industrie groeit.
“Vrouwen zijn weinig in de mijnbouwindustrie vanwege uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd, waaronder verbaal geweld en etikettering van mannelijke tegenhangers die geloven dat ze van het zwakkere geslacht zijn,” zei Kundai Chikonzo, oprichter van de Insiza Women In Mining Trust.
Mannen staan hun vrouwen vaak niet toe om als mijnwerkers te werken, zei Chikonzo, en vrouwen hebben geen gelijke kansen op promoties.
Projecten om meer vrouwen in de industrie te krijgen, kunnen de vooruitzichten van vrouwen verbeteren en ook de bredere economie stimuleren, voegde ze eraan toe.
‘Veilige haven’
Zimbaqua-medewerkers zeiden dat hun baan hen financiële onafhankelijkheid en nieuwe hoop had gegeven nadat ze aan misbruik waren ontsnapt.
Mijnwerker Paidamoyo Kuronga, 21, zei dat ze moeite had gehad om de eindjes aan elkaar te knopen als alleenstaande moeder voor een jonge dochter totdat ze hoorde over kansen bij Zimbaqua.
“Ik was zo opgewonden om mijn allereerste baan te krijgen,” zei ze.
Nu overweegt ze terug te keren naar school voor een mijnbouwgerelateerde cursus om haar carrière in de industrie voort te zetten.
Gwinji zei dat de mijn werkt aan plannen voor een kinderdagverblijf in de buurt van de mijn voor de kinderen van werknemers.
Nieuwe moeders die bij Zimbaqua werken, krijgen drie maanden zwangerschapsverlof met volledig loon en krijgen regelmatig borstvoedingspauzes wanneer ze terugkeren, voegde ze eraan toe.
Werknemers van Zimbaqua zeiden dat de mijn hen niet alleen een nieuwe start had geboden, maar ook een baken van hoop vertegenwoordigt voor anderen die hopen te ontsnappen aan huiselijk geweld.
“Ik weet dat er andere vrouwen zijn die te maken hebben met (gendergerelateerd geweld). Ik hoop dat ons bedrijf zal groeien, zodat meer vrouwen naar deze veilige haven kunnen komen,” zei Kabudura.
Verslag door Farai Shawn Matiashe; Montage door Sonia Elks. Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door de Thomson Reuters Stichting, de liefdadigheidstak van Thomson Reuters, die het leven van mensen over de hele wereld behandelt die worstelen om vrij of eerlijk te leven.
