Naarmate bosbranden in intensiteit en frequentie toenemen, beschermt een Canadees initiatief de geestelijke gezondheid van degenen aan de frontlinie.
Het bosbrandenseizoen is terug. In het weekend vochten honderden brandweerlieden om een bosbrand in New Mexico in te dammen die duizenden mensen dwong te worden geëvacueerd en minstens 166 huizen verwoestte.
Eind april werden meer dan 700 huizen geëvacueerd toen een “muur van vuur” over delen van Arizona raasde. Experts zeggen dat dergelijke gebeurtenissen een vroeg waarschuwingssignaal zijn voor wat er in de warmere maanden gaat komen, waarbij de situatie zwaar wordt verergerd door door de mens veroorzaakte klimaatverandering en de komende decennia nog erger zal worden.
De tol die ongecontroleerde bosbranden op gemeenschappen eisen, is enorm en goed gedocumenteerd. Minder besproken is de blijvende, onzichtbare stempel die deze branden kunnen achterlaten op brandweerlieden in het wildland nadat het bosbrandseizoen voorbij is.
In Canada hebben definities van veiligheid voor brandweerploegen in het wildland zich voorheen bijna uitsluitend gericht op fysieke veiligheid. En middelen voor geestelijke gezondheid, indien beschikbaar, zijn niet algemeen bekend, waarbij enige ondersteuning voornamelijk beperkt is tot die na traumatische gebeurtenissen.
Maar een nieuwe preventieve vorm van peer support helpt Canadese bemanningen de cumulatieve stress van hun werk aan te pakken voordat ze op het punt van mentale burn-out of instorting komen.
“Wanneer je deze dingen op de juiste manier onschadelijk maakt, heb je het potentieel om niet alleen negatieve dingen te verzachten, maar ook om positieve dingen en groei en nieuwe richtingen te verbeteren”, aldus Erik Hanson van de BC Wildfire Service, die zegt dat hij uit de eerste hand het verschil heeft ervaren dat een preventieve aanpak kan maken.
BC Wildfire lanceerde Resilient Minds met hulp van de Canadian Mental Health Association in 2019 na twee ongekende bosbrandseizoenen. Het werd aangepast van een succesvol pilotprogramma voor brandweerlieden van de stad Vancouver in 2016.
In een paar dagen training leren peer leaders vroege tekenen van stress onder hun gelederen, evenals burgers, te herkennen en erover te praten om verdere schade te helpen voorkomen.
Hoewel vergelijkbare preventieve, peer-led modellen voor geestelijke gezondheid bestaan in de VS, is Resilient Minds het eerste programma in zijn soort dat in Canada wordt aangeboden en langzaam aan tractie wint in het hele land.
De behoefte aan geestelijke gezondheidsondersteuning is duidelijk. Structurele brandweerlieden – degenen die in steden of dorpen werken – hebben aangetoond dat ze een posttraumatische stressstoornis ervaren met twee keer het tempo van de algemene bevolking.
Op hun beurt lopen bosbrandbestrijders een hoger risico op het ontwikkelen van psychische aandoeningen zoals depressie, PTSS en angst dan het grote publiek, volgens Patricia O’Brien, een onderzoeker en lid van het PTSS klinische team voor Veterans Affairs in Portland, Oregon, die eraan toevoegt dat deze aandoeningen vaak onderbehandeld zijn, als ze al worden gedetecteerd.
Sinds de jaren 1990 hebben brandweerlieden in Wildland gebruik gemaakt van wat Critical Incident Stress Management (CISM) wordt genoemd, een internationaal erkende standaard voor debriefing en geestelijke gezondheidsondersteuning als reactie op traumatische situaties, zoals een verwonding of de dood van een bemanningslid.
Maar CISM is reactief, een vorm van noodhulp. Resilient Minds en programma’s zoals het zijn daarentegen gericht op het opbouwen van veerkracht door vroege interventie, iets wat Hanson en zijn collega’s beweren dat het belangrijker is dan ooit, omdat klimaatverandering de snelheid en intensiteit van bosbranden verhoogt en gemeenschappen zich uitbreiden naar beboste gebieden.
“In een niet zo ver verleden heeft Erik [Hanson] en ik zou bijna uitsluitend het vuur in het bos hebben bestreden. En nu bestrijden we bijna uitsluitend branden in en rond gemeenschappen”, zegt Steve Lemon, die met Hanson werkt. “Dit heeft de stressreactie aanzienlijk verhoogd.”
Wat de stress nog verergert, is de voorbijgaande aard van het werk van brandweerlieden in wildland, waardoor het moeilijk kan zijn om contact te maken met familie, gemeenschap en gezonde routines, die allemaal de gevolgen voor de geestelijke gezondheid bufferen, zegt O’Brien.
“Ze bevinden zich een groot deel van het jaar in risicovolle omgevingen. Ze zijn met een team van mensen waar ze misschien toe behoren … en dan eindigt het vuurseizoen en gaan mensen vaak hun eigen weg.”
Voor brandweerlieden in wildland is er geen ontkomen aan potentieel traumatische gebeurtenissen. En mentale en fysiologische reacties zoals slaapstoornissen, depressie, angst en middelengebruik zijn normale reacties op abnormale gebeurtenissen. Wat Resilient Minds probeert te doen, is individuen ondersteunen om stressvolle situaties op een gezondere manier te verwerken.
Neem tHet bosbrandseizoen 2021 in British Columbia, dat voor altijd bekend zal staan als het jaar waarin het dorp Lytton tot de grond toe afbrandde net nadat de hoogste temperatuur in Canada werd geregistreerd op 49,6C.
Toen het lange seizoen ten einde liep, riepen bemanningen in de hele provincie voor het eerst hulp in om te debriefen. Niet om operaties te herzien, of vanwege één traumatisch incident in het bijzonder, maar omdat “er zoveel gekke shit is gebeurd”, vertelt Hanson. “We weten dat een deel van gezond blijven over dit soort dingen praat.”
Naast communicatie helpt Resilient Minds brandweerlieden in wildland manieren te leren om stress te beheersen door middel van maatregelen zoals betere slaapgewoonten en gezonde voeding. Ze behandelen ook welke diensten beschikbaar zijn, zoals CISM, counseling en een speciale crisislijn. Wanneer teamleiders terug het veld in gaan, kunnen ze helpen een barrière van stigma te doorbreken die ertoe heeft bijgedragen dat zoveel brandweerlieden in het wildland in stilte lijden.
“Ik heb vijf mensen binnen wildvuur gekend die voor zelfmoord hebben gekozen. Dat heeft een diepe impact op me achtergelaten”, zegt Lemon, wiens carrière 26 jaar omspant. Zesenveertig eerstehulpverleners stierven in 2017 door zelfmoord in Canada en dit omvat niet degenen die met pensioen zijn of niet langer aan het werk zijn.
Vandaag weerspiegelt de toevoeging van twee woorden aan de functietitel van Lemon een cultuuromslag in de BC Wildfire Service – hoofd veiligheid en welzijn.
“We belijden zelf geen raadgevers of therapeuten te zijn”, zegt hij. “Maar als collega’s kunnen zeggen: ‘Hé, het lijkt erop dat je het hier moeilijk hebt. Kan ik je wat hulp geven om met een therapeut of counselor te praten?’ Daar zien we het grootste voordeel van.”
Hoewel deze ondersteuningen nog in de kinderschoenen staan, zijn volgens O’Brien vergelijkbare peer-based programma’s in opkomst. Uitgebreid welzijn en veerkracht wordt aangeboden in de VS.
In Ontario hebben ze een Road to Mental Readiness-training aangenomen, die door het leger wordt gebruikt. De langetermijneffecten van dit soort veerkrachtprogramma’s worden nog steeds bestudeerd. Maar ze zijn veelbelovend, vooral wanneer ze op grote schaal worden geïmplementeerd vóór traumatische gebeurtenissen.
Aan het begin van de Resilient Minds-pilotstudie met ongeveer 400 brandweerlieden uit Vancouver, meldde 30% weinig tot geen kennis te hebben over geestelijke gezondheid. Toen ze naar buiten kwamen, meldde bijna iedereen die werd ondervraagd, dat ze zich meer voorbereid voelden om te reageren op een collega die het misschien moeilijk heeft.
“De meeste werknemers zullen steun zoeken bij mensen die ze kennen en bij hun gemeenschap, voordat ze naar een externe therapeut of counselor gaan,” zegt Lemon. Sinds de Resilient Minds-training heeft hij gemerkt dat meer leiders en supervisors in het veld contact opnemen met hun personeel om te vragen of er iets is waar ze mee worstelen. “Het opent eigenlijk gewoon de deur en stelt mensen in staat om te zeggen: ‘Ik voel me gestrest’, of ‘Ik voel me opgebrand’.”
In het verleden, zegt Hanson, was de houding over het algemeen “laten we het gewoon opzuigen en vooruitgaan”.
Vandaag, zegt hij, is het aantal oproepen naar hun 24-uurs veilige meldlijn dramatisch gestegen.
Bewustzijn leidt tot nieuwe diensten, zoals telefoon-apps en toegang tot een retraite voor geestelijke gezondheid voor eerstehulpverleners genaamd Honour House, en geestelijke gezondheidsproblemen worden nu gevolgd als verwondingen op de werkplek zoals fysieke wonden.
Ze streven ernaar om een op de vijf brandweerlieden in het wildland te laten trainen met Resilient Minds in B.C., om hun supervisorstructuur te weerspiegelen. Hoewel ze het doel in sommige regio’s nog niet hebben bereikt, zijn Hanson en Lemon hoopvol terwijl ze werken aan het aanpassen van de training voor alle nieuwe rekruten.
“In veel gevallen, net als wanneer je een wond irrigeert, raakt deze niet geïnfecteerd en hoef je je er geen zorgen over te maken. Het geneest gewoon”, zegt Hanson. “Idealiter, als we van tevoren genoeg tijd en energie steken in Resilient Minds, dan begrijpen mensen het en zien ze dingen aankomen.”
