IJsgekoeld, aangedreven door de zon en wekenlang koud zonder elektriciteit – de toekomst van koeling is hier, en net op tijd.
Het was door jaren van het installeren van koelkasten op batterijen in verre delen van de wereld – van Nigeria tot India tot Vietnam – dat Ian Tansley hun enorme gebreken begon te beseffen.
“Het kwam tot een hoogtepunt voor mij in de vroege jaren 2000,” zegt Tansley, nu gevestigd in het landelijke Welshe stadje Machynlleth. “De conventionele gedachte was jarenlang dat de koelkast uit een batterij moest draaien. Maar na verloop van tijd werd het me heel duidelijk dat de batterij alle problemen veroorzaakte.”
Voor degenen die in afgelegen gebieden wonen, wanneer een koelkast stopt met werken, kan het probleem moeilijk te diagnosticeren zijn. Is de batterij uitgevallen, of de koelkast zelf?
Sommige van de koelkasten die Tansley installeerde, hadden een slechte temperatuurregeling, wat betekent dat voedsel of kostbare vaccins konden bevriezen of bederven. Apparaten op gas en kerosine dreigden in brand te vliegen. En zelfs als ze goed verzorgd waren, zouden de koelkasten maar een paar jaar meegaan en waren reparaties duur.
Dus begon Tansley met het ontwikkelen van een alternatief – een alternatief dat veel betrouwbaarder zou zijn in de testomstandigheden van de tropen.
Het idee trof hem tijdens een wandeling in de buurt van zijn huis in Snowdonia National Park, waar hij een bevroren meer zag en nadacht over hoe het ijs op het oppervlak dreef terwijl vissen eronder zwommen.
Later, in zijn tuinhuisje, dacht Tansley hierover na terwijl hij met verschillende concepten worstelde.” De uitdaging was om iets te maken dat bestand is tegen de omstandigheden in deze afgelegen gebieden,” zegt hij.
Het resultaat van zijn onderzoek, gefinancierd met $ 100.000 van The Bill and Melinda Gates Foundation, was de SureChill-koelkast, een apparaat op zonne-energie dat in sommige modellen tot twee weken zonder elektriciteit kan meegaan, zelfs bij zinderende externe temperaturen tot 43C.
Overdag wordt zonne-energie gebruikt om een voorraad water in de koelkast te bevriezen, die vervolgens ’s nachts de koele, stabiele binnentemperatuur handhaaft.
Tegenwoordig is SureChill een van ’s werelds grootste producenten van deze koelkasten, bekend als “solar direct drives” (SDD). Het concept is op grote schaal overgenomen – er zijn ongeveer 20 modellen met vergelijkbare technologie die op de lijst van de Wereldgezondheidsorganisatie staan van apparaten die zijn goedgekeurd voor gebruik in de vaccinkoelketen. Ze worden nu ingezet in meer dan 50 landen.
Tansley’s onderzoek al die jaren geleden hielp bij het voortbrengen van een nieuwe generatie zonnekoelkasten die een revolutie teweegbrengt in de strijd tegen COVID-19 en andere behandelbare ziekten over de hele wereld.
Het Pfizer-vaccin moet worden opgeslagen bij ongeveer min-100 graden Fahrenheit – een enorme uitdaging voor landen in Sub-Sahara Afrika, Zuid-Amerika en daarbuiten, waar warmte en vochtigheid overvloedig zijn, maar, vooral in afgelegen regio’s, elektriciteit vaak niet. UNICEF en GAVI, de vaccinalliantie, hebben als gevolg hiervan aangedrongen op het inzetten van deze koelkasten als oplossing.
Volgens Thomas Sorensen van de Cold Chain Unit in de Supply Division van UNICEF heeft de organisatie geholpen bij het installeren van zo’n 40.000 SDD-eenheden. Hoewel ze ongeveer $ 2.000 per stuk kosten – het dubbele van de prijs van een standaard koelkast – gaan ze een decennium mee voordat ze moeten worden vervangen.
“Deze koelkasten zijn heel erg belangrijk”, zegt Sorensen. “Hun opkomst is echt een belangrijke prestatie die wordt geleverd. [for global healthcare]. Het andere kritieke is dat het bei isng op schaal uitgerold. Met de schaalbaarheid heeft het capaciteit gegenereerd voor nieuwe vaccins die binnenkomen, vooral omvangrijke vaccins zoals long- en diarreevaccins. “
Maar terwijl zonnekoelkasten een krachtig schot in de arm hebben geboden voor distributie, gooit Toby Peters, een professor gespecialiseerd in koelsystemen voor voedsel en medicijnen aan de Britse Universiteit van Birmingham, koud water op elke veronderstelling dat de problemen rond vaccinvoorziening volledig zijn opgelost.
“Deze koelkasten leveren duurzame, veerkrachtige koeling met behulp van hernieuwbare energiebronnen”, zegt hij. “Het is heel milieuvriendelijk en duurzaam. Een koelkast is echter, hoewel belangrijk, slechts een deel van de toeleveringsketen.”
Peters zegt dat inspanningen ook kwesties moeten aanpakken zoals “last mile” -voorziening – de logistieke uitdagingen bij het leveren van medicijnen aan de eindbestemming – verwijzend naar onderzoek uit 2019 waaruit bleek dat 25 procent van de vaccins hun werkzaamheid verliest door koudeketens te doorbreken. “Het is echt belangrijk dat de hele keten op een geïntegreerde manier werkt”, voegt hij eraan toe.
Maar de vooruitgang is volgens GAVI op dat front al begonnen. Sommige koelkasten worden nu geleverd met “geïntegreerde energieoogstmogelijkheden”, waardoor extra zonne-energie beschikbaar is voor een verscheidenheid aan toepassingen in gezondheidsfaciliteiten, waaronder het opladen van mobiele telefoons, laptops, radio’s en lantaarns, zei een woordvoerder in een gemailde verklaring.
Een ander probleem aan de horizon is dat terwijl veel medicijnen, waaronder het Oxford AstraZeneca COVID-vaccin, slechts tussen 2 en 8C hoeven te worden gehouden, het Pfizer-vaccin moet worden beperkt tot -70C (-94F). Dat kan volgens Peters, maar nog niet alle koelkasten hebben die capaciteit.
“Je kunt in theorie ijs tot die temperatuur brengen, maar je hebt de koelcyclus nodig om op die temperatuur te werken,” zegt hij. “Het is een heel belangrijk onderzoeksgebied, vooral in de ontwikkelingslanden.”
Dit verhaal is onderdeel van de SoJo Exchange van de Oplossingen Journalistiek Netwerk, een non-profitorganisatie die zich toelegt op rigoureuze rapportage over reacties op sociale problemen. Het werd oorspronkelijk gepubliceerd door Redenen om vrolijk te zijn.
